ni Alfonso T. Ruda
DIPOLOG CITY, APR. 4(PIA)---Subling gipalanog ni Presidente Benigno Aquino III ang baruganan sa Pilipinas alang sa pagpanday ug “Code of Conduct of Parties in the West Philippine Sea”(South China Sea), dungan ang pag-ingon nga kinahanglan unang magka-uyon ang mga nasod nga nangangkon sa maong lugar nga membro sa Association of Southeast Asian Nations(ASEAN) nga magpahigayon ug diyalogo uban sa Tsina.
“Ang posisyon sa Pilipinas nga ang pag-ila sa nag-unang mga elemento kinahanglang tali una sa mga membro sa ASEAN. Sa pagsugod, supak kini sa atong polisiya sa pagmintinar ug “ASEAN’s centrality” … kinahanglang atubangon nato ang Tsina human nga atong mapinalisar ang COC,” matod pa ni Presidente Aquino.
Niadtong Lunes, si Foreign Affairs Secretary Albert del Rosario nagpagawas ug pahayag sa gipahigayong ASEAN Foreign Minister’s Meeting may kalabutan sa baruganan sa Pilipinas sa isyo sa Spratlys. Matod pa ni del Rosario, ang problema sa Spratlys kinahanglang maresulbar sa malinawong paagi subay sa gitakda sa “international law” kon kalibutanong balaod.
Gidasonan usab ni del Rosario ang commitment sa Pilipinas alang sa usa ka malinawon ug malig-on nga rehiyong Asya-Pasipiko.
Ang rehiyonal nga grupo nagsaulog karon sa ika-10 nga anibersaryo sa Declaration on the Conduct of the Parties in the South China Sea. Ang ASEAN ug Tsina mipirma sa maong Deklarasyon, usa ka dekada na ang nakalabay.
Sa pagkakaron, ang working group sa mga senior nga opisyal sa ASEAN nagtrabaho na aron ilhon ang mga elemento sa Regional Code of Conduct sa di pa magpagawas ug draft.
Ang unod sa Code of Conduct kinahanglang maglangkob sa gabayan nga sundon stakeholder nga mga nasod subay sa kalibutanong balaod, lakip na ang United Nations Convention on the Law of the Sea.
Niadtong miaging ASEAN Summit, gisugyot ni Presidente Aquino ang pagmugna ug Zone of Peace, Freedom, Friendship and Cooperation in the West Philippine Sea.
Ang Pamuno Nasod tua karon sa Cambodia aron pagtambong sa gipahigayong 2oth ASEAN Summit, ingon ma n sa ika-45 nga anibersaryo sa regional organization.
Gikauban niya kahapon ang ubang mga lider sa ASEAN alang sa pagbukas sa Summit. Ang Presidente gilaumang mahibalik dinhi sa Pilipinas karong adlawa. (ATR/PCOO/PIA9-Zambo Norte)
