Ni Alfonso T. Ruda
DIPOLOG CITY, JULY
24(PIA)---Nakatakdang
isumiti na ni Presidente Benigno Aquino III sa kongreso karong adlawa (Hulyo
24, 2012) ang gisugyot nga nasudnong pahat para sa 2013 nga 2.006 trilyones ka
pesos, usa ka adlaw human iyang gihatod ang iyang ikatulong State of the Nation
Address.
Si
Budget Secretary Florencio Abad, kinsa maoy gitahasang mohatod sa expenditure plan
ngadto sa kongreso sa ngalan ni Pesidente Aquino, nagkanayon nga ang gisugyot
nga 2.006 trilyones ka pesos nga nasudnong pahat maoy makapalalom sa commitment
sa administrasyong Aquino sa kontrata niini sa katawhang Filipinhon.
Ang
gisugyot nga Empowerment Budget naghatag ug prayoridad sa pagbutang ug pondo sa
mga proyekto ug programa nga dunay dakong epekto sa paghaw-as sa kabus natong
mga kaigsoonan gikan sa kawad-on ug pagpaubos sa mga kapobrehon ug 16.6 porsiento sa tuig 2016. “Si
Presidente Aquiino mimando kanamo nga mohimog tukmang lakang nga mosira sa
gintang sa nanag-unang katilingbanong-serbisyo- ang lawak-tunghaan, magtutudlo, health insurance subsidies, rural
health facilities ug uban pa, pag-abot sa 2013,” matod pa ni Abad.
Íya
usab kaming gimanduan nga ipabarog ang ekonomikanhong kalambuan, diin sa
pagkakaron misaka na ug 6.4 porsiento ang Gross Domestic Porduct sa unang tulo ka
bulan pa lang sa 2012 pinaagi sa pagbubo ug puhonan sa malig-ong pundasyon ug malungtarong
kalambuan. Uban niini, among gipondohan ang pagkab-ot sa rice self-sufficiency sunod
tuig, pagsemento sa nasudnong kadalanan sa 2014 ug sekondaryang kadalanan pagka
2016, ug paghidangat sa 5.53 milyones ka
mga turista sa tuig 2013 ug pag-abot sa 210 milyones ka mga turista sa tuig
2016,” dugang pa ni Abad.
Gihatagan
ug punto ni Abad, nga ang hiniusang alokasyon sa pahat sa sector sa katilingbanong
serbisyo ug ekonomikanhong serbisyo nga 1.210 trilyones ka pesos para sa 2013- nagrepresentar
sa 60.3 porsiento sa 2.006 trilyones ka pesos.
Ang
gisugyot nga nasudnong budget para sa 2013 gilangkuban sa 1.251 trilyones ka
pesos nga Programmed New Appropriations, para sa nasudnong operasyon, programa
ug mga proyekto; 755.2 bilyones ka pesos nga Automatic Appropriation para
pambayad sa utang ug pahat para sa kagamhanang-lokal.
Samtang
sa laing bahin, gikinahanglan usab ang legislative action ug pag-aprobar para
sa Programmed New Appropriations, ingon man sa 177.5 bilyones ka pesos para sa
mga Unprogrammed Appropriations ug stand-by nga otoridad nga mahimong gamiton
sa nasudnong kagamhanan kon molapas ang revenue sa ilang target.
Sumala
pa ni Abad, nga ang gisugyot nga 2013 budget mao ang labing sayong nasumiti sa
Malakanyang ngadto sa kongreso sulod sa nakalabay nga 12 ka tuig. Matod pa niya,
pinaagi sa pagsumiti sa BESF human sa SONA sa Presidente, gipakita sa administrasyong
Aquino ang commitment alang sa sayong pag-aksyon sa nasudnong pahat.
Niadtong
miaging tuig, ang Administrasyon ug ang Kongreso
nagkahiusang milihok aron masiguro nga mahimo nang balaod ang nasudnong budget
pagka Disyembre 15,2011. Kadto ang labing unang higayon nga sayong na-aksyonan
ang nasudnong budget sukad nga nahibalik ang demokrasya sa nasod.
Sa
nakalabay nga 12 ka tuig, ang kasaysayan sa pagpasar sa nasudnong budget mao kining mosunod – niadtong tuig 2001, ang proposed
budget nasumiti pagka Hunyo 24, 2000, mas sayo pa kay sa pagsumiti sa 2013 budget,
apan wala lang ma-aksyoni. Sa wala pa ang Administrasyong Aquino, and nasudnong
budget nga na-aksyonan sa ensaktong panahon nahitabo niadtong 1999, ug mahimong
hingpit nga balaod pagka Disyembre 30, 1998.(ATR/PCOO/PIA9-Zambo
Norte)