ni Claro A. Lanipa
Pagadian City, Mar. 2 (PIA) – Samtang ubay-ubay sa mga tawo nagpuyo sa ubos nga dapit nahanaw gumikan sa makalilisang pagbaha ug pagdahili sa yuta sa mga siyudad sa Iligan ug Cagayan de Oro miaging tuig, si Secretary Jesse Robredo sa Department of the Interior and Local Government (DILG) ning bag-o lang nanawagan sa tanang mga punong barangays aron sa pag-update sa ilang listahan sa populasyon nga anaa nagpuyo sa mga makuyaw ug delikadong dapit, ilabi na sa mga siyudad ug lungsod nga giila sa Mines and Geosciences Bureau isip mga lugar nga delikado sa pagdahili sa yuta ug pagbaha.
Si Robredo miingon ang mga punong barangay kinahanglan adunay andam ug updated nga listahan sa mga komunidad nga anaa sa makuyaw nga kahimtang sama niadtong nagpuyo sa ubos nga dapit, daplin sa mga sapa o suba, dagat, mga esteros, kanal ug sa mga bakilid nga dapit nga delikado sa pagdahili sa yuta ug pagbaha; ang mga tawo nga adunay espesyal nga kinahanglanon sama sa mga tigulang, mga bata ug puya, mga buros ug mga tawo nga adunay kabilingan sa lawas, ang ilang gibutangan sama sa balay ug pasilidades nga dili maayo pagtukod.
“Dili nato gusto nga ang mga kagamhanan lokal maabutan na usab sa susamang panghitabo sa Iligan ug Cagayan de Oro, busa kinahanglan nato kining tanan mga importanteng kasayuran aron sa pagdeterminar kon usang matang sa pagpataliwala atong himoon aron sa pagsanta sa mga dili maayong mga panghitabo sa umaabot nga panahon,” nagkanayon si Robredo.
Ning milabay’ng Disyembre, duol sa 700 ka mga tawo ang namatay ug ginatos pa ang nawala sa mga dakbayan sa Cagayan de Oro ug Iligan tungod sa nahitabong pagbaha dala sa bagyong Sendong, bisan pa sa gihimong mga nahaunang pahimangno gikan sa DILG ug sa geosciences bureau ngadto sa mga LGUs aron sa paghimo’g lakang sa pagsanta sa mga panghitabo.
Sayo pa niinin, ang DILG mipagawas ug direktiba nagmando sa mga city ug municipal mayors, mahitungod sa ilang general supervisory function ngadto sa mga barangay ubos sa Section 32 sa Local Government Code, aron maseguro nga ang calamity protocols sa mga dapit nga delikado sa pagdahili sa yuta ug pagbaha mapatuman.
Sa pikas nga bahin ang MGB mipagawas usab sa listahan sa 483 ka mga siyudad ug lungsod sa tibuok nasud nga may puruhan nga mahitabo ang pagdahili sa yuta ug pagbaha. Niining ihap, 259 anaa sa Luzon, 111 sa Bisayas ug 113 sa Mindanao.
Sa maong pahimangno, giila usab kini sa 27 ka mga disaster-prone provinces sa tibuok nasud sama sa La Union, Pangasinan, Cagayan, Isabela, Bataan, Bulacan, Nueva Ecija, Pampanga, Tarlac, Zambales, Laguna, Quezon, Albay, Camarines Sur, Sorsogon, Capiz, Negros Oriental, Bohol, Leyte, Southern Leyte, Zamboanga del Sur, Bukidnon, Davao Oriental, North Cotabalo, Surigao del Sur, Surigao del Norte ug Maguindanao.
Sa iyang direktiba, ang DILG secretary nag-awhag usab sa mga gobernador aron sa hinanaling pag-andam sa ilang local mitigation and rehabilitation plans, base sa geohazard map, o bisan wala pa ang mapa, dili na lang kini paaboton. (DILG/PIA9/CAL)